Kitap Yayınlatmaya, Kitap Bastırmaya Nasıl Başlanır?

Kitap yazmaya nasıl başlanır sorusunun yanıtı genel anlamda basittir, okumayla, okumayı alışkanlık haline getirmekle ve okuduğundan keyif almakla…  Gel gelelim bu soruyu bir kişinin sorması için zaten okuma alışkanlığı edinmiş olması gerekmektedir, okumayı sevmeyen kişi yazmak gibi bir niyete sahip olması düşük bir ihtimal olarak kalacaktır.

Yazmaya başlayabilmek, bir bütünü tamamlayabilecek, kelimeleri bütünlüklü bir eser haline getirebilecek en büyük adım olarak adlandırılabilir. Başlamak bitirmenin yarısıdır sözünden de yola çıkılırsa bir esere başlanabildiğinde azimli olunduğu takdirde gerisi gelecektir. Peki nasıl kitap yazmaya başlanır, neler yapılmalıdır, hangi adımlar atılmalıdır?

Öncelikle kitap yazmanın yazabilecek kalem kâğıt, daktilo ya da bilgisayar gibi ekipmanların varlığı dışında zaruri kuralları yoktur. Yazar adayı kendi yöntemlerini üretebilir, yazacağı eserin türüne göre farklı tercihlere yönelebilir fakat kendisini ve gayesini iyi tanımlamalıdır. Duygularıyla mı hareket etmeğe meyillidir yoksa bir mühendis misali programlı çalışmaya mı yönelmelidir, bunu bilmesi, çözmesi ve hissetmesi gerekir.

Duygusal yazarlarda temel metin, zihindeki dokümanlarla oluşturduğu, hislerin ön plana çıktığı bir akışla sağlanır. Planlı yazımlarda ise yazılacakların, hikâyenin akışı, geçişi ve sonlanışı önceden hazırlanmış bir plan dâhilinde kaleme alınır. Yazım esnasında yazar kendisini bu gruplardan bir tanesinin mensubu hissetmekle beraber iki yöntemi de bir şekilde kullanmak zorundadır fakat tarzına göre yüzdelik birimlerini değiştirir. Yüzde yetmişini hisleriyle yazan bir yazar yüzde otuz planlama yaparak veya tam tersi teknikle romanda ilerleyebilir ama kendisini yazıya geçmeden önce iyi tanımlaması, ileride karşılaşacağı zorlukları aza indirmesi için önemlidir. Yazar adayı şahsını ne kadar duygusal olarak tanımlasa da az da olsa plan yapmasında en azından yazacaklarını, aklından geçenleri kısa bir özetini kâğıda aktarmasında fayda olacaktır. İnsan hafızası yanıltıcıdır ve yazılmak istenip atlanılan kısımlar bulunabilir.

Kitap yazmaya nasıl başlanır sorusundan önce atılacak adımların tamamlanması gereklidir. Temeller sağlam atılırsa ortaya çıkacak eser çok daha sağlan bir zemine inşa edilecektir ve devamlılık açısından başarı elde edilecektir. Aksi takdirde olası tıkanıklık durumlarında yazmaktan vazgeçmek, devamsızlık ve uzun süreli yazımsal takılma durumları yaşanması kaçınılmaz olur. Kendisi hazır hisseden ve gerekli şevke sahip okur, yazmaya başlayabilir ve işin en zor kısmına geçilir.

Kitap yazarken en zor kısım hangisidir?

Kitap yazmaktan kastımız roman yazmaksa başlangıç kısmı en zor bölüm olacaktır. Diğer edebi türlerde beğenilen etkileyici öykü veya şiir, kitabın başında tercih edilir ama romanda bütünlük esas alınacağı için bir başlangıcı olma zorunluluğu mevcuttur. Başlangıçtaki zorluklar da yazmaya başlamakla beraber yazılan eserin yayınlatılması, okuyucunun beğenisi, kitabın okur tarafından sıcak karşılanabilmesi gibi faktörler eklendiğinde tekil kalmayacaktır. Örnek vermek gerekirse liseler arası bir spor turnuvasında yarışan takımın ilk müsabakalarını seyredenler azdır fakat takım finale geldiğinde tüm gözler üzerlerinde olacak, çok daha dikkat edilmesi gerekecektir. Kitapların da finale kalan, en göz önünde bulunulan kısmı başlangıçlarıdır ve çok büyük bir özenle kaleme alınması, titizlikle kontrol edilmesi, gözden geçirilmesi gereklidir. Bittiğinde teslim edilen yayınevi editörleri ve ileride okuyucu ilk cümleleri göz önünde bulundurarak erken yargıya varabilir. Güçlü, kendinden emin, profesyonele yakın bir giriş yapılmayan eserler de bu önyargının etkileriyle hasar alması şaşırtıcı olmaz. Özellikle ülkemizde ilk sayfasının okunmasının ardından yayınevleri yetkililerince yayınlanması hususunda olumsuz yanıt alan eser sayısı hayli fazladır.

Sorunlar varlığından haberdar olan yazar adayı bu sorunların çözüm yollarını aramalı, yazı tekniğine göre denemeler yapmalı, çalışmalı, konuyla ilgili örnekleri incelemelidir. Arzu edilirse romanın giriş kısmı sonraya da bırakılabilir. Böylece yazan kişinin pratiği artmış, geleceğe dair yazılanlar netleşmiş, oturtabileceği bir zemin hazırlanmış olacaktır. İster ilk kısımlar sona bırakılsın ister baştan sırayla yazılsın giriş kısmı kitabın en can alıcı noktası olacağından birkaç farklı teknik kullanılabilir.

İddialı mı yoksa sade bir giriş mi yapılmalı?

İddialı bir cümleyle başlamak ilerideki tepkiler adına önemlidir ancak ilk okuyucu veyahut editör tarafından abartılı karşılanıp olumsuz yargıya sebep olması da muhtemeldir. Genellikle sosyal medya etkisiyle bu tür özlü söz benzeri cümleler romanı hatırlatır ancak başarı kazandıktan sonra verilen tepkileri olumlu yönde etkiler. Konuyu dağıtmayan, fazla zorlayıp abartıya kaçmadan kullanılan dikkat çekici bir cümle, alelade yazılan cümleden daha faydalı olma olasılığı yüksektir.

Sade bir giriş de yapılabilir. Okuru yormadan romanın odağına çekmeye, merak ettirmeye yönelik girişler biraz daha fayda gösterebilir. Editör ve ileri zamanlarda okurun romana ısınmasını sağlayacak bir giriş yapabilmek önemlidir. Sade girişlerde karakter ve çevre tanıtımları, ders kitabı niteliğinde kullanılmaması da gerekir. Çağdaş edebiyatta karakterin tanımı, hikâyenin geçeceği mekânın tek tek incelenmesinde ziyade romana yeterince yayarak açıklama teknikleri kullanılmaktadır. Hikaye içi tanımlamalar daha az yorucu olacaktır.

Romanın türü ve yapısına göre örnekler incelemek, usta yazarların tekniklerinden kısmen örnek almak sağlıklı sonuçlar doğurur ama her şeyden önce yazar adayı amaçladığı eseri ve kendisini iyi tanımlamalı, adımlarını, hareket edeceği yolu, tekniğini doğru seçmelidir.

Kitap yazmaya nasıl başlanır sorusunun yanıtını da böylece vermiş oldum.